‘Voor kritische organisaties is Mexico een heel gevaarlijk land’

Fox heeft tijdens zijn regeringsperiode van 2001 tot 2006 alle internationale verdragen op het gebied van mensenrechten getekend en liet de Verenigde Naties en andere internationale organisaties toe tot het land. In 2006 werd Mexico unaniem gekozen als voorzitter van de VN-Mensenraad. Internationale en Mexicaanse mensenrechtenorganisaties maken daarentegen melding van marteling, willekeurige detentie, buitensporig gebruik van geweld en oneerlijke gerechtelijke procedures.

Volgens Elizabeth Martínez Carrión (29) van Comité Cerezo heeft dat te maken met het feit dat wat in de internationale conventies staat, niet terug te vinden is in de nationale wetgeving. Daarnaast zijn straffeloosheid en willekeur grote problemen in het Mexicaanse juridische systeem. Dus ook al worden dergelijke bepalingen opgenomen, dan nog is het maar de vraag of het wordt uitgevoerd.

Carrión is samen met collega David Luna Hernándes (27) van het Comité op tournee door Europa om de situatie in Mexico aan de kaak te stellen. ‘Omdat de internationale verdragen getekend zijn, wordt Mexico gezien als een land dat op de goede weg is’, zegt Carrión. ‘Het algemene beeld is dat er misschien wel dingen aan de hand zijn, maar dat Mexico hard bezig is dat aan te pakken. De internationale gemeenschap vindt het daarom niet nodig om in te grijpen.’

In 2006 sloot Fox zijn ambtstermijn af zonder de belofte van de regering in te lossen om een einde te maken aan veel voorkomende schendingen en straffeloosheid. Tijdens zijn regeerperiode waren er tientallen voorbeelden van situaties waarbij sprake was van ernstige mensenrechtenschendingen. Zo trad de politie in de deelstaat Oaxaca in 2006 met grof geweld op tegen demonstrerende onderwijzers. De bevolking kwam daarna in opstand tegen de deelstaatautoriteiten en ook deze manifestaties werden door de politie hardhandig neergeslagen. Enkele demonstranten kwamen hierbij om het leven. Geweld tegen vrouwen kwam daarnaast veelvuldig voor in talloze deelstaten, verscheidene journalisten werden gedood en mensenrechtenactivisten en politieke tegenstanders liepen het gevaar om op ongegronde redenen strafrechtelijk te worden vervolgd. Ook discriminatie van inheemse bevolkingsgroepen bij bijvoorbeeld toegang tot gezondheidszorg en onderwijs, bleef voorkomen.

Comité Cerezo

Nog geen jaar na de aanstelling van Fox, in augustus 2001, werden de broers Alejandro, Héctor en Antonio Cerezo Contreras opgepakt en langdurig gemarteld. De studenten werden beschuldigd van het plaatsen van explosieven in drie verschillende bankfilialen. Na een oneerlijk proces kregen ze zeveneneenhalf jaar gevangenisstraf opgelegd voor onder andere lidmaatschap van een criminele organisatie, terrorisme en illegaal wapenbezit. Alejandro kwam na vier jaar vrij. Héctor en Antonio zitten nog vast tot 13 februari 2009.

Francisco Cerezo Contreras en zijn zus Emiliana richtten de actiegroep Comité Cerezo op, bestaande uit familie en vrienden van de drie broers. In eerste instantie ging het de leden met name om hun vrijlating, maar inmiddels is het Comité uitgegroeid tot een van de bekendste mensenrechtenorganisaties in Mexico. ‘Wij richten ons nu op de documentatie van bijna alle politieke gevangenen, gewetensgevangenen en mensen die onterecht vastzitten in Mexico’, vertelt Carrión. ‘Comité Cerezo is de eerste Mexicaanse organisatie die zich intensief bezighoudt met deze documentatie en berichtgeving hierover. Er zijn verschillende kleine actiegroepen die strijden voor specifieke zaken, maar slechts weinig organisaties richten zich op mensenrechtenschendingen en gevangenen die onterecht vastzitten in het algemeen.’

Criminalisering

De Mexicaanse regering probeert Comité Cerezo, en andere groeperingen die kritiek leveren op de overheid, te onderdrukken door deze via de media te criminaliseren. Hoewel de organisatie op een geweldloze manier opereert, is in de media veelvuldig de link gelegd met het Revolutionair Volksleger (EPR), een gewapende groepering die een aantal aanslagen opeiste. ‘De overheid weet op deze manier de publieke opinie te beïnvloeden’, zegt Hernándes. ‘Neem bijvoorbeeld de demonstraties in Oaxaca en San Salvador Atenco in 2006, waar de bevolking in opstand kwam om sociale redenen. De protesten werden door de politie met harde hand neergeslagen, maar de demonstranten worden vervolgens door de media afgeschilderd als criminelen. Het hard neerslaan van zo’n opstand wordt daarmee gerechtvaardigd. Van onafhankelijke pers is geen sprake, aangezien de grote mediabedrijven in handen zijn van mensen die nauwe banden hebben met de regering. Voor kritische journalisten en organisaties is Mexico een heel gevaarlijk land.’

Leden van het Comité hebben dan ook al jarenlang te maken met bedreigingen en intimidaties. ‘Politieke gevangenen zijn een gevoelig thema en hoe meer aandacht wij eraan geven, hoe meer aandacht ervoor komt, zowel op nationaal als internationaal niveau’, vervolgt Hernándes. ‘Bedreigingen aan ons adres nemen toe zodra de Mexicaanse overheid druk begint te voelen. Arrestaties hebben nog niet plaatsgevonden, maar wel bedreigingen, achtervolgingen en intimidaties. Kort geleden is een lid van het Comité met fysiek geweld bedreigd. Daarnaast is er sprake van een sterke militarisering van de Mexicaanse publieke ruimte in het algemeen, waardoor de bedreigingen ook in het openbaar toenemen.’

Amnesty International heeft verschillende keren een bliksemactie gevoerd tegen de bedreigingen richting de leden van Comité Cerezo. Carrión en Hernándes zeggen blij te zijn met de aandacht van Amnesty, maar zouden de samenwerking graag uitbreiden om nieuwe manieren te vinden die nog effectiever zijn. Carrión: ‘Wat wij bijvoorbeeld graag willen is met Mexicaanse organisaties gezamenlijk werken aan de informatievoorziening. Zo zouden we graag jaarlijks een terugkerend rapport publiceren, waarbij internationale organisaties zoals Amnesty International, helpen met de verspreiding daarvan. Het is belangrijk dat er een constante stroom aan informatievoorziening wordt gecreëerd, zodat iedereen op de hoogte blijft van wat er in Mexico daadwerkelijk gebeurt.’

Lotte van der Ploeg

Meer informatie over Comité Cerezo:

Fuente original: Amnesty International Nederland